De wanden bestaan uit drie delen, een buiten-, midden- en binnenblad. Tussen het midden- en binnenblad is een vulling van polyurethaan aangebracht.
Nee, dat is niet mogelijk. De eerste Milestone woning is onderdeel van een reeks van 5 woningen. We hebben tijdens de realisatie van deze woning veel inzichten gekregen. Daarom hebben we ons ten doel gesteld dat we na realisatie van de vijfde woning een product voor de markt hebben. Zodat de belangrijkste technische bottlenecks zijn getackeld. Om die reden zal de woning zoals die nu in Eindhoven staat, niet buiten project Milestone worden gerealiseerd.
Maar dat wil niet zeggen dat wij u niet kunnen helpen. De 3D-betonprint techniek wordt inmiddels bij diverse bouwprojecten toegepast. Weber Beamix staat open voor commerciële opdrachten in hun 3D betonprintfabriek. Wilt u meer informatie over de mogelijkheden? Neem dan contact op met Gian Sterken. Telefonisch bereikbaar via: 06-20 044 363 of mail naar: Gian.Sterken@weberbeamix.nl
We zijn trots dat het gelukt is om datgene te realiseren dat we ons als doel gesteld hebben: een echte woning van 3D-geprint beton, die voldoet aan alle regelgeving, en die in één oogopslag laat zien wat met deze nieuwe techniek mogelijk is. Terugkijkend nemen we vooral de volgende lessen mee voor de ontwikkeling van de volgende huizen.
Om een bijdrage te kunnen leveren aan het oplossen van de woningnood, moet het sneller en goedkoper
De projectpartners willen met Project Milestone bijdragen aan de totstandkoming van een nieuwe bouwmethode die substantieel bij kan dragen aan het oplossen van een urgent maatschappelijk probleem; het woningtekort. Daarvoor moeten er betaalbare, duurzame en snel te realiseren woningen komen. Onder meer de onderstaande leerpunten moeten eraan bijdragen dat de innovatie die we tot stand brengen met de volgende woningen van Project Milestone ons dichterbij dit doel brengen.
De vormvrijheid van de techniek is enorm vergroot. Die moet leidend zijn in het ontwerp
De projectpartners hebben bewust gekozen voor een gedurfd ontwerp, dat de lat hoog legde, om de innovatie aan te jagen. Het was ten tijde van het ontwerp niet zeker of het mogelijk zou blijken het ontwerp precies te realiseren zoals op papier stond – de kennis en technologie daarvoor was nog in ontwikkeling. De partners zijn erin geslaagd wetenschappelijk onderbouwde modellen te ontwikkelen, waarmee ze nu een heel breed pallet aan vormen kunnen printen, die eerst niet mogelijk waren. Het originele ontwerp van deze eerste woning bleek op details niet in dit pallet te vallen. Dat leidde in de praktijk tot compromissen qua uitvoering. De nieuw verworven kennis van de vormmogelijkheden van 3D-betonprinten is de basis voor het ontwerp van de volgende vier woningen, wat een garantie biedt dat het ontwerp ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden – zonder compromissen.
Qua techniek zijn belangrijke stappen gezet, nu kijken we ook naar organisatie en processen
In Project Milestone hebben zes verschillende partijen de handen in elkaar geslagen om een innovatie te realiseren die zo dicht mogelijk bij echte toepassing komt. Voor alle partijen was dit type project nieuw en vergde een benadering qua organisatie en processen die buiten de gebaande paden ging. Denk aan nieuwe taken, rollen, productonderdelen en processtappen nodig bij deze nieuwe methode, evenals overleg- en beslisstructuren. Ook op dit terrein is veel geleerd dat meegenomen wordt bij de realisatie van de volgende woningen.
Transport moet onder de loep
Het transport van de metershoge geprinte elementen, vanuit de printhal naar de bouwplaats, was een huzarenstukje. De elementen bestaan uit verschillende met elkaar verbonden bladen en zijn onregelmatig van vorm, wat het optillen en verplaatsen een uitdaging maakt. Ondanks alle voorzorg en expertise bij het speciaal-transportbedrijf, traden er bij het transport, via dieplader met kraan, toch wat lichte beschadigingen op. De projectpartners gaan bekijken hoe ze het risico op transportschade en de kosten en tijd van het transport kunnen minimaliseren. Het streven is om de laatste woning van Project Milestone geheel op de bouwplaats zelf te printen, om te onderzoeken of deze optie per saldo beter werkt. Printen op locatie heeft namelijk weer andere uitdagingen, met name de grote invloed van het weer op de uitharding van het beton.
Wereldwijd lopen er meerdere projecten voor de ontwikkeling van 3D-geprint beton, wat tekenend is voor de grote potentie van deze techniek. Die projecten hebben allemaal een eigen insteek, en richten zich op verschillende aspecten van de ontwikkeling die nodig is om 3D-geprint beton breed toepasbaar te maken.
Er zijn twee specifieke projecten die recent in de aandacht zijn gekomen. In België is dat Kamp C, bij het Provinciaal Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in Westerlo. Aan dat project neemt Saint-Gobain Weber Beamix deel, een van de projectpartners van Project Milestone. Daardoor konden de bouwers van Kamp C al kennis meenemen die in Eindhoven is opgedaan. In Duitsland bouwt het bedrijf PERI momenteel een 3D-geprinte woning van beton. Verder heeft Cybe al een aantal projecten gerealiseerd in het buitenland.
Wat Project Milestone onderscheidt van de bovengenoemde projecten, is de verkenning en verruiming van de vormvrijheid die 3D-printen van beton biedt. Dat zie je onder meer terug in de schuine en overhellende wanden en in de speelse, weinig conventionele plattegrond. Daarnaast is het geprinte beton van het Eindhovense huis echt dragend; er staat geen aparte draagconstructie in het huis.
Verder zijn de elementen van Project Milestone geprint in een printfabriek, en daarna naar de bouwplaats gebracht. De kwaliteit van het beton is daarmee beter te beheersen doordat er minder weersinvloeden zijn. Qua logistiek is dit echter minder praktisch dan printen op de bouwplaats, zoals bij het Duitse en het Belgische project gebeurde. Wat Project Milestone gemeen heeft met het Duitse PERI-project, is dat ze allebei echt voor bewoning gemaakt zijn. Ze voldoen allebei aan de strenge bouwregelgevingen, ze hebben een bouwvergunning en er komen echt bewoners in.
Het 3D-printen van beton biedt potentieel veel voordelen, waaronder: * Vrijwel elke vorm is mogelijk, terwijl traditioneel beton, dat gemaakt wordt met behulp van bekisting, vooral leidt tot grove vormen. * Het kan sneller, doordat bepaalde stappen niet meer nodig zijn. Er hoeft bijvoorbeeld geen wapening gevlochten te worden, doordat de wapening mee geprint kan worden. Er hoeft geen bekisting gemaakt en later weer afgebroken te worden. Er hoeven geen doorvoeringen geboord te worden, die kunnen in het printproces gemaakt worden. En in de toekomst kunnen mogelijk nog meer functionaliteiten meegenomen worden in het printproces, zoals kleur, waterafstotendheid, etc. * Het kan duurzamer, doordat de printer alleen daar beton legt waar het constructief nodig is. Traditioneel beton is massief, en vergt dus meer cement, wat indirect leidt tot meer CO2-uitstoot doordat bij cementproductie veel CO2 vrijkomt. * Zware beroepen op de bouw worden minder nodig. Denk aan betonvlechtwerk, beton storten en trillen. * Het is computergestuurd en gerobotiseerd. Daarmee kan in principe 24 uur per dag geproduceerd worden, waarmee de productie van woningen omhoog kan. * Het is flexibeler. Wijzigingen kunnen tot het laatste moment worden gedaan en een gepersonaliseerd woningontwerp leidt niet tot veel hogere productiekosten.
Bij de komende vier woningen zal onder meer gekeken worden naar de opties om modulaire producten voor vloeren en daken te combineren met 3D geprinte producten.
Het streven is om uiteindelijk uit te komen op een prijsniveau dat gelijk is aan dat van traditionele bouw, of lager. Zo ver is de ontwikkeling echter nog niet. Een van de belangrijkste aandachtspunten voor de volgende woningen is om methoden en technieken te ontwikkelen die dit dichterbij brengen.
Eigenaar Vesteda wil meer mensen de kans geven in de woning te wonen. Vesteda biedt daarom 6-maandencontracten aan, met een huurprijs van 850 euro per maand. Dat is een lage prijs voor een vrijstaande woning in het groen. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij Vesteda.
De woning voldoet aan alle constructieve eisen waar een woning aan moet voldoen. Dit is uitgebreid onderzocht en meegenomen in de toekenning van de bouwvergunning.
Gezien de kwaliteit van de materialen verwachten we een normale levensduur, van ruim boven de vijftig jaar.
De woning is met een energieprestatiecoëfficiënt van 0.25 zeer energiezuinig. Op gebied van materiaalgebruik kan nog gewonnen worden; de verwachting is dat de hoeveelheid benodigd beton bij de volgende woningen nog verder omlaag gebracht kan worden. Dat zal leiden tot een lagere CO2-footprint.
Een precieze datum kunnen we nog niet noemen. We hebben veel geleerd bij huis 1, maar bij de volgende woningen zullen we weer nieuwe dingen moeten leren, zoals het bouwen van meerdere verdiepingen. De verwachting is dat in april 2022 de volgende twee woningen opgeleverd zijn.
De techniek wordt nu al breed toegepast. Echter in de Nederlandse woningbouw alleen nog maar bij project Milestone. Gezien de snelle ontwikkelingen, valt te verwachten dat een geprinte woning over tien jaar geen uitzondering meer is.
Nee, dat is helaas niet mogelijk.
Het gaat om de eerste bewoonbare 3D-geprinte woningen ter wereld! Dat zijn bijzonder vormgegeven gebouwen, die via een nieuw maakproces tot stand komen en die voldoen aan alle bouweisen die de wetgever daarvoor stelt.
Vesteda is afnemer van de woningen. In project Milestone participeren een aantal partijen die ook in het onderzoeksconsortium van de Technische Universiteit Eindhoven actief zijn. Voor dit project gaat het om de TU/e, Saint-Gobain Weber Beamix, Witteveen+Bos en Van Wijnen. Gemeente Eindhoven participeert in het project als aanbieder van grond en ondersteunt de totstandkoming van dit innovatieve product in procedures.
Ja, het gaat om de eerste bewoonbare 3D-beton geprinte woning in de wereld en voldoet daarmee ook aan het Bouwbesluit.
De projecten die in Europa zijn gemaakt, zijn allemaal demo-cases waarbij het niet gaat om in Nederland geldende bouwbesluit bewoonbare huizen.
Bouwwereld en samenleving. Het is een manier om maatschappelijke verantwoord ondernemen invulling te geven. Het hele proces van ontwikkeling tot bouwen wordt gedigitaliseerd met de voordelen van: alles is geregistreerd, er gaat geen kennis verloren, optimaal gebruik van materiaal, verbeterde arbeidsomstandigheden, etc. De gemeente hoopt dat met de inzet van deze nieuwe techniek er een meer betaalbaar, duurzaam en vraaggericht woningaanbod zal ontstaan in Eindhoven.
Op dit moment worden woning 2 en 3 verder ontwikkeld. De verwachting is dat beide woningen in april 2022 opgeleverd worden.
Nee, dit is niet mogelijk. We ontwikkelen nu de woningen op basis van de Nederlandse regelgeving zonder daarbij rekening te houden met buitenlandse regelgeving.
Op dit moment printen wij nog geen woningen buiten het project Milestone. Bij vragen kunt u een e-mail sturen naar: milestone@vanwijnen.nl
Vesteda is afnemer van de woningen en de grond. De woningen worden in de woningportefeuille van Vesteda opgenomen. Vesteda belegt gelden van institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars.
Er zijn subsidies aangevraagd, de ontwikkeling van deze innovatie komt zeker in aamnerking voor subsidies
Grondprijs is marktconform, de woning voldoet aan wet en regelgeving, de gemeente is nauw betrokken zodat de omgevingsvergunning juist en tijdig kan worden afgegeven
Het printen zal gebeuren door een samenwerking van TU/e, Saint Gobain Weber Beamix en Van Wijnen
Het beton, van een speciaal daarvoor ontwikkelde samenstelling, wordt met een robot op de plek gelegd waar het nodig is, zonder bekistingen en wapeningsvlechters. Bekijk de filmpjes van de TU/e
Productiesnelheid/doorlooptijd van de bouw kan bij verdergaande automatisering veel korter. Democratisering van de maakindustrie. De grote vormvrijheid geeft ruimte aan creativiteit en inspraak (mass-costumization/industrieel maatwerk), gewenste wijzigingen zijn met paar drukken op de knop te realiseren. Leidt tot co-creatie met de eindgebruiker, die veel meer centraal komt te staan. Duurzaamheid: reductie grondstoffengebruik (geen bekisting nodig). 7% van de wereldwijde CO2-uitstoot komt van de betonindustrie. Dat kan duurzamer. De printer gebruikt precies zoveel beton als er nodig is voor het project en plaatst dat heel nauwkeurig: reductie in restmateriaal. Door het digitale proces nemen de faalkosten enorm af.
Het is een techniek in ontwikkeling. Dat betekent dat elk project leerfases kent. Maar hoe meer projecten hoe minder leerfases er zullen zijn. Omdat de techniek nog in ontwikkeling is, zal er een mate van onvoorspelbaarheid zitten in de planning en de resultaten. Daarom moeten de juiste partijen vanaf het begin aan tafel zitten. De specialisten hierin zijn TU/e, Witteveen+Bos, Van Wijnen en Weber Beamix deze partijen kunnen zorgen voor snelle ontwikkeling van de techniek
De elementen worden in de printfabriek geprefabriceerd en op de bouw in elkaar gezet. De prefabricage in de fabriek gaat steeds verder bij woning 1 t/m 5. Met als eindambitie de laatste woning on-site te printen
Het productieproces kan enorm worden versneld, waarmee bouwkosten (arbeidskosten) omlaag kunnen. Het vervangt (deels) de fysieke belastende arbeid van bouwvakkers. Minder faalkosten door digital engineering & construction. Nieuwe samenwerking van partijen in de keten. Ontwerpvrijheid door printen i.p.v. bekisten.
Het project is ontstaan vanuit het consortium. Gedurende de Dutch Design Week 2016 hebben de gemeente Eindhoven en de TU/e een intentieverklaring getekend om de eerste 3D-betongeprinte woning in Eindhoven te realiseren.
Tijdens de Dutch Design Week najaar 2016 is de intentie uitgesproken dat de eerste 3d geprinte woning op eindhovense grond zal landen. Na die tijd is er doorgewerkt en geengineerd om de ambitie van een daadwerkelijk geprinte en bewoonbare woning volgens de huidige eisen van wet- regelgeving en van eindgebruiker ook echt te kunnen realiseren. Er is een consortium gevormd die hierin willen investeren. We hebben een plek gezocht, architect en er is een ontwerp gemaakt. Nu zijn we zover daadwerkelijk te starten.
Ja, de wonigen blijven lang staan, Vesteda investeert voor de lange termijn
Huurders van Vesteda. De allereerste huurders zijn bekend en wonen vanaf 1 augustus 2021 voor een half jaar in de woning.
De woningen zijn gebruiksklaar inclusief keuken en badkamer, ook de vloeren en wanden worden afgewerkt
De woningen worden aangesloten op het warmtenet, het warmtenet wordt door de gemeente aangelegd.
Bosrijk is uitermate geschikt voor dit innovatieve project. De architectuur is passend in de omgeving en de woningen sluiten aan bij de gemeentelijke ambities voor dit gebied (duurzaam, innovatief, hoge beeldkwaliteit, beelden in het landschap).
Via vesteda kunnen kandidaten zicht inschrijven, de huurprijzen zijn nog niet bekend
Niet op deze locatie/project, maar de gemeente zou graag zien dat meer partijen deze vorm van bouwen uiteindelijk gaan oppakken, vanuit het perspectief voor een meer betaalbare, duurzame en vraaggerichte woonstad. Eindhoven is graag proeftuin voor innovaties.
Beton gaat zeer lang mee, wat het tot een duurzaam product maakt. Bovenal is het een van de weinige bouwmaterialen die in een vorm zijn aan te brengen dan reageren met water en vervolgens voor water inert zijn geworden. Er is minder materiaal gebruik, alleen op de plaatsen waar nodig in de hoeveel die nodig is, er zijn minder faalkosten, minder afval en ontwerpvrij, dus zowel duurzaam vanuit co2 reductie als sociaal duurzaam.
Het komt voort uit de samenwerkende partijen in het onderzoeksconsortium van de TU/e. Daar is een afnemer bij gezocht
Waar van toepassing worden de gangbare rekenregels uit de vigerende normen gebruikt. Waar deze niet van toepassing zijn, wordt door testen aangetoond dat het eindproduct aan alle eisen voldoet.
Er kan helemaal opnieuw worden gekeken naar de manier van produceren, het proces naar realisatie, naar details. Dat vraagt om een enorme omslag in het denken. Daarnaast zijn er praktische uitdagingen voor het printen, zoals: hoe produceer je integraal een muur met isolatie, of hoe print je in-situ een dak?
De woningen gaan voldoen aan de comfort-, kwaliteits-, indelings- en duurzaamheidseisen die gebruikers van nu vragen. Vanzelfsprekend zullen aan de hand van de opgedane woonervaringen verbeteringen worden doorgevoerd in toekomstige projecten.
Vanwege de heersende corona pandemie is het niet mogelijk om de eerste woning met groepen te bezoeken. De eerste woning is tot 1 augustus 2021 te bezoeken door media en zakelijke relaties van de consortiumleden. Daarna wordt de woning voor een half jaar bewoond. Wellicht is in de periode daarna bezoek mogelijk voor eenieder die geintresseerd is.